وب‌سایت شخصی دکتر حبيب الله محموديان - www.mahmoodian.ir
نگارنده:دکتر حبیب اله محمودیان
تاريخ انتشار: 30/9/1396
شب چله (یلدا ) طولانی ترین شب سال، نماد وحدت وهمدلی ملی است
ایرانیان در طول دوران مختلف تاریخی، با تفکر وتدبر واندیشه ی خود توانسته است نقش عمده ای در تحولات تمدنی وفرهنگی منطقه ایفا نماید. فرهنگ وتمدنی که دارای ارزش ها وهنجار های متعالی انسانی بوده است. مردمان این سرزمین در دوران مختلف تلاش نموده اند تا در همه احوال ، نماد هنر وتمدن برای برای ساکنان نجد ایران وتمدن های همجوار باشند. بیشتر جشن ها وآئین های ایرانیان در طول دوره های مختلف ، نماد وحدت ، همدلی ، شادابی ، عطوفت ومهربانی بوده است. ایرانیان در دوره ی اسلامی نیزبا پذیرش اسلام بزرگترین خدمات را به علم ، هنر ، فرهنگ و تمدن اسلامی ارائه نمود ند. علماء ،دانشمندان وهنرمندان ایرانی در قرون اولیه ی اسلامی سهم بزرگی در غنای فرهنگ وتمدن اسلامی داشته اند. اطباء، ریاضیدانان ، مورخان ، علمای علوم فیزیک ،شیمی ، نجوم ، هیئت ،صنعتگران ،معماران ،هنر مندان و... از سرزمین ایران بودند که قدرت وتوان علمی وفرهنگی مسلمانان را ارتقاء بخشیدند. بهره گیری ایرانیان از علم نجوم ومحاسبات مختلف در رابطه با صور فلکی، آئین ها وجشن های مرتبط با فصول وتغییرات وتحولات در پدیده های منظم کیهانی با توجه به موقعیت ها وشرایط خاص مکانی، نشانه ی تفکر وتدبر عنصر ایرانی در تحولات علمی وفرهنگی است. ایرانیان در هر عصر و زمانی از اعیاد وآئین های رایج در سرزمین بزرگ ومتمدن ایران ،برای اشاعه ی ارزش ها وهنجار های انسانی بهره جسته اند.
اعیاد نوروز باستانی ،جشن مهرگان ، جشن وآئین های کشاورزی ،جشن سده، چهارشنبه سوري و شب يلدا و...نمونه های ارزشمندی از فرهنگ وتمدن ایرانیان بوده که در هر موقعیتی شادابی ، نشاط ،مهربانی ، وحدت وهمدلی را برای انسان ها به ارمغان آورده است.
دکتر «فریدون جنیدی» :جشن شب يلدا، جشن بزرگداشت علم است در دوران باستان است. نياكان ما، در 7000 سال پيش، به گاه‌شماري خورشيدي دست پيدا كردند وبا تفكر و تامل دريافتند كه اولين شب زمستان بلندترين شب سال است.
مير جلال الدين کزازي شب يلدا، درازترين شب سال و يكي از بزرگترین جشن‌های ايرانيان است. ايرانيان همواره شيفته شادي و جشن بوده‌اند و اين جشن‌ها را با روشنايي و نور می‌آراستند. آن‌ها خورشيد را نماد نيكي می‌دانستند و در جشن‌هایشان آن را ستايش می‌کردند. در درازترين و تيره ترين شب سال، ستايش خورشيد نماد ديگري می‌یابد. مردمان سرزمين ايران با بيدار ماندن، طلوع خورشيد و سپيده دم را انتظار می‌کشند تا خود شاهد دميدن خورشيد باشند و آن را ستايش كنند. خوردن خوراکی‌ها و مراسم ديگر در اين شب بهانه‌ای است براي بيدار ماندن يكي از دلايل گرفتن جشن دراين شب زاده شدن ايزدمهر است.
بهر حال یلدا از جمله آئین های ملی ایرانیان است که در موقعیت خاص زمانی ودر پایان آخرین روز ازفصل پاییز واولین روز از فصل زمستان برگزار می شود. در دوران كهن، شب مظهر تاريكي و تباهي و وحشت بوده و اغلب سعي می‌کردند كه شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پليدي و تباهي در آن راه نيابد. شب يلدا طولانی‌ترین شب‌ها است. يعني تسلط تاريكي بر زمين از تسلط نور خورشيد و روشنايي می‌کاهد. و چون فرداي اين شب روشنايي بر ظلمت غالب و روز طولاني می‌شود، ايرانيان تولد دوباره خورشيد را كه مظهر روشنايي است جشن می‌گیرند. آداب شب یلدا در طول زمان تغییر نكرده و ایرانیان در این شب، باقیمانده میوه‌هایی را كه انبار کرده‌اند و خشكبار و تنقلات می‌خورند و دور هم گرد می آیند . این مراسم تبدیل به شب نشینی فامیل وبستگان ورفع کدورات ها می شود که در دنیای سرسام گرفته ی امروز ازنیازهای زندگی اجتماعی است.
بررسی های تاریخی نشان می دهد: ایرانیان از قدیم الایام در شب یلدا که درازترین و تاریک‌ترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند، در کنار یکدیگر با همدلی به شادی می پردازند.
امید است خداوند به ما توفیق عنایت فرماید تا در همه ی احوال رواج دهنده ی فرهنگ خوبی ها وارزش های متعالی انسانی باشیم.