وب‌سایت شخصی دکتر حبيب الله محموديان - www.mahmoodian.ir
نگارنده:دکتر حبیب اله محمودیان
تاريخ انتشار: 21/9/1395
نیم نگاهی به پیشینه ی تاریخی شهرستان چرداول
شهرستان چرداول در منطقه‌ی کوهستانی شمال شرقی استان ایلام واقع شده است،کوه های نسبتاً بلند قلاجه وخرمه در شمال شرقی وکوه عریض وبلند بانکول با قله‌ی مانشت با ارتفاع بیش از 3000 متر از سطح دریا ارتفاعات غربی این شهرستان را تشکیل می‌دهد. چرداول تحت تأثیر این شرایط از قدیم الایام دارای استقرار بوده و آثار متعددی در این منطقه از دوران مختلف تاریخی برجای مانده است. بررسی های باستان شناسی ومطالعه شواهد وشناسه ها ی فرهنگی نشان می دهد که در دوران پیش از تاریخ انسان در این منطقه استقرار داشته است. وجود غار ها وپناهگاه های سنگی متعدد واقع در دامنه ها وارتفاعات ( مجموعه غار های پیش از تاریخ هلیلان وزردلان ،محوطه ها وپناهگاه های صخره ای حاشیه رودخانه تاریخی سیمره ) وده ها محوطه وتپه ی باستانی در مناطق مختلف شهرستان، اهمیت باستان شناسی این منطقه از زاگرس غربی را نشان می دهد. از جهتی دیگر آثار وبقایای برجای مانده از مکان های استقراری در محوطه ها،تپه های باستانی ،گورستان ها وابنیه تاریخی نشان می دهد که دشت های میانکوهی چرداول ،آسمان آباد ، هلیلان و حواشی رود خانه ی سیمره در دوران مفرغ و عصر آهن تا دوران تاریخی دارای استقرار جمعیت بوده است. از جهتی دیگر شرایط مطلوب جغرافیایی به ویژه منابع آب ،پوشش جنگلی ومرتعی و وجود مواهب طبیعی مورد نیاز حیات انسان موجب شده تا استقرار در این محدوده ی جغرافیایی استمرار داشته باشد.ده‌هامحوطه‌ی باستانی و ابنیه‌ی تاریخی در محدوده‌ی ی این شهرستان از گذشته بر جای مانده که نشانه‌ی قدمت تاریخی این منطقه است. پل باستانی بیژنوند (بیجنوند )، تپه‌های باستانی گوران در هلیلان ،دوآوان در نزدیکی سرابله ، قلعه‌ی هره قلوس در روستای موشکان ، قلعه و دیوار دفاعی کوه خرمه و دیوار چند کیلومتری آن، آثار متعدد در مناطق زنجیره ، شباب ، هلیلان ، زردلان و ...ازجمله آثار شاخص این شهرستان محسوب می‌گردند . اسناد تاریخی نشان می دهد چرداول در دوران تاریخی به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی جاده شاهی (شاهراه باستانی ) که تخت جمشید را از طریق شوش به نواحی زاگرس غربی وشمال عراق فعلی به سارد پایتخت لیدی وصل می کرد ونیز ارتباط با شهرهای صیمره ،سیروان والرذ (ایلام فعلی) دارای اهمیت بوده است. از جهتی می توان اظهار نظر نمود که جاده ی خاوران ( ارتباط دهنده آسیای میانه وفلات مرکزی ایران به میان رودان ونواحی شمال افریقا) از مناطق غربی این شهرستان امتداد داشته است. رویداد های تاریخی چرداول در قرون اولیه ی اسلامی نیز با تاریخ سایر مناطق استان گره خورده است.از این رو، شهرستان چرداول بخشی از ایالت جبال بوده است. محوطه وآتشگاه هره قلوس (هراکلیوس ، هراکلیس ) قلاع ودژ عظیم خرمه از دوران خرم دینان هرکدام دارای راز و رمز هایی از تاریخ گذشته این سرزمین را نشان می دهد.از جهتی دیگر در قرون متأخر بخشی از مناطق تحت نفوذ والیان لرستان وایلام قرار داشته است. چرداول امروزه به عنوان یکی از شهرستان های استان ایلام دارای جایگاه وموقعیت مهم تاریخی ،اقتصادی وگردشگری است.
.