وب‌سایت شخصی دکتر حبيب الله محموديان - www.mahmoodian.ir
نگارنده: دکتر حبیب اله محمودیان
تاريخ انتشار: 11/4/1395
شهر منس باستان
در حوزه‌ی رودخانه های میمه و دویرج در محدوده‌ي موسیان و دهلران که باید به نام بین النهرین صغیر از آن یاد کرد، آثار مهمی از گذشته برجای مانده که تقریبا تقارن آن با حوزه‌ی هلیل رود قابل تأمل است. ذکر یکی از رویدادهای تاریخی در مورد شهر منس در مسیر لشکر کشی اسکندر می‌تواند مورد توجه باشد. اسکندر مقدونی پس از تصرف شهرهای کنار دریای مدیترانه و مصر به سمت شرق حرکت می‌کند و به شهرهای دمشق، حران و نصیبین می‌رسد. او از اربیل روانه‌ي بابل شد و در بین راه به شهر منس رسید. دراین شهر، غاری بود که از دامنه‌ی آن چشمه‌ي قیر جاری بود و بابلی‌ها از آن برای اندود خانه های خود استفاده می‌کردند. از آن جا که مسیر لشکر کشی اسکندر به سمت بابل از شرق رود دجله بوده است و شهر منس هم در این مسیر واقع شده بود و با توجه به این که شهر فعلی موسیان و تپه های پیش از تاریخ آن در 15 کیلومتری جنوب شرقی دهلران قرار دارد و با نقشه‌ي مسیر لشکر کشی اسکندر به سمت بابل تطبیق می‌کند، احتمالاً محوطه های باستانی منطقه‌ي موسیان بقایای همان شهر منس بوده باشد. از جهتی دیگر وجود غار خفاش وچشمه قیر دهلران با اطلاعات ارائه شده در رابطه با شهر منس باستان هم خوانی دارد. بنابراین، بررسی وتحقیق در این زمینه می تواند به شناسایی این شهر باستانی منجر شود.