وب‌سایت شخصی دکتر حبيب الله محموديان - www.mahmoodian.ir

عنوان مقاله:   وجه تسميه زاگرو ( انتشارات زاگرو)

نگارنده:  دكتر حبيب اله محموديان    تاريخ انتشار:  5/1/1395

وجه تسميه زاگرو   ( انتشارات زاگرو) 

واژه هاي مرتبط : زاگرو ، زاگرو  ايلامي ، زاگرس ، زاگروس ، زاگارتي ، زاکروتی و زاگارثی/ساگارتی.

زاگرس نام مهم‌ترین رشته کوه بخش غربی فلات ایران است. در زبان اوستایی زاگر za -gr  به معنای کوه بزرگ است. اما نظری که بیشتر مورد تایید بوده این است که این کلمه از نام مهاجران هند واروپایی ساکن این منطقه معروف به زاگارثی/ساگارتی Zagarthians/Sagarthians  گرفته شده است. این رشته‌کوه از کرانه‌های دریاچه وان در ترکیه آغاز شده و تا استان‌های فارس و کرمان ادامه می‌یابد. نام قدیمی این رشته‌کوه در زبان فارسی پاطاق و پیش از آن کهستان و پهله بوده است. در عربی اين رشته كو را جبال خوانند. در برخي منابع نام باستانی رشته کوه زاگرس کُر یا کور ذكر كرده اند. بر طبق اسطوره شناسی سومری کور (کر) اساساً نام یک کوه یا کوه‌هایی بوده، و معمولاً به کوه‌های زاگرس واقع در شرق سومر اطلاق می‌گردیده است. محمد قزوینی نوشته است: زاگرس نام یونانی سلسله جبال غربی ایران به خصوص منطقهٔ بختیاری در غرب ایران است.

در لغت نامهٔ جغرافیایی Lexique géographique در زیر واژه و عنوان «زاگرو» (زاگرس) آمده‌است: رشته کوهی است در آسیا که از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده . گیرشمن باستان‌شناس فرانسوی در کتابش[۶] زاگرس را نام قبیله‌ای دانسته و نوشته است:«حرکت عمومی قبایل ایرانی هنوز به پایان نرسیده بود که قبیلهٔ سومی از قبیله‌های مهم ایرانی بنام «Zikirtu» یا «ساگارتی» بسوی نواحی شرقی تری رفته و مستقر شدند.»هرودوت نیز در نوشته‌هایش از همین قبیله صحراگرد با نام «ساگارتی» یاد کرده است.به استناد مطالب ذکر شده ریشهٔ واژهٔ زاگرس از زبان اوستایی است و یونانی‌ها با افزودن S (س) به آخر آن این واژه را به شکل یونانی مبدل نمودند. بنابراين ، واژه ي زاگرس (همانند واژه  ي بختیاری) هم نام کوه و دژ و هم ایل، قوم، قبیله و محلی بوده‌است.


http://www.mahmoodian.ir/article/article.asp?n=57