مساجد وتكاياي تاریخی استان ايلام در دوره‌ی اسلامی
اطلاعات دقیقی ار مساجد وتکایای محدوده‌ی استان در دوره‌ی اسلامی در دست نیست . به هر حال ، در این فصل به مواردی اشاره می‌شود:
مسجد شهر باستانی صیمره: این اثر تاریخی که در شهر فعلی دره شهر استقرار دارد، متعلق به قرون اولیه‌ی اسلامی است. در جریان کاوش در این مکان بخشی از تزیینات گچ کاری‌های بسیار ظریف مسجد به دست آمده است .
مسجد والی: شاید بتوان مسجد والی ایلام را قدیمی‌ترین مسجد استان محسوب کرد. قدمت آن به ۹۰ سال پیش می‌رسد . مسجد مذکور به وسیله‌ی والی پشتکوه بنا شده و به همین نام نیز معروف است.
مسجد جامع : مسجد جامع ایلام از مساجد مهم شهر ایلام است که در سال‌های اخیر بازسازی شده و مکان برگزاری نماز جمعه ومحافل مذهبی است.
مسجد صاحب الزمان ایلام : این مسجد در سال 1351 در محله‌ی چشمه " خناخه"[1] ایجاد شده است. این مکان مذهبی جایگاه ویژه ای در میان مردم ایلام دارد.
مسجد سید قاسم حائری : این بنای مذهبی در رستم آباد مهران ایجادشده است.
مسجد جامع مهران : این مکان مذهبی با کوشش مرحوم حاج شنبه‌ی عرب صیفی بنا نهاده شده است.
مسجد ملکشاهی : این مسجد به همت مرحوم حاج فرامرز اسدی ایجاد شده است.
مسجد مهر ملکشاهی : این بنای مذهبی در سال 1353 با کوشش مرحوم سید عبد الهادی محسنی تاسیس شده است؛ ومحل عبادت شیعیان ودوستداران اهل بیت ( علیهم السلام ) می‌باشد.
2. تکایا
1.2. تکیه سید محمد موسوی: تکیه‌ی سید محمد موسوی از مراکز مذهبی ایلام است که با تلاش وعشق واراده ی سید جلیل القدر سید محمد موسوی بنا شده است وی از سادات ایلام، متولد 1272 می‌باشد. سید از همان اوان کودکی به مسائل دینی و مذهبی علاقه مند و معتقد، و در انجام عبادات بسیار دقیق و محتاط بود. به گفته‌ی یکی از نوادگان سید (هفته نامه‌ی پیک ایلام ، 1389 ) جرقه‌ی بنای این تکیه به دنبال خوابی (که دید) اتفاق افتاد. وی در مورد چگونگی ساخت تکیه در شرایط کمبود امکانات در آن دوران می‌گوید : آقا سوار بر چهارپا، به حومه‌ی شهر برای آوردن آجر می‌رفت. آجر را بر چهارپا حمل می‌کرد و به کمک کودکان، آجرها را جابه جا و تکیه را اندک اندک بناکرد. سقفش را نیز از سفید چوب‌هایی که از مردم به صورت هدیه دریافت می‌کرد می‌پوشاند. وی زمان ساخت این تکیه را حدود یک قرن پیش اعلام می‌کند. وی همچنین سابقه‌ی زنجیرزنی در شهر ایلام را مقارن با ساخت تکیه می‌داند . یکی از اعضای هیات امنای حسینیه موسوی، در مورد معرفی خانواده سید می‌گوید: "سید صالح ، پدر سید احمد و سید محمد است . وی فردی متدین و صاحب نام در ایلام بود. در میان اقوال و اعتقادات مردم، احمد ، برادر سیدمحمد ازشأن والایی برخوردار بود ؛ به گونه ای که او را سیداحمدی می‌خواندند. ، هم اکنون به این نام معروف است. دیگر تکایای ایلام عبارت اند از :
2.2 . تکیه‌ی زرین چنگ : این تکیه از تکایای با سابقه‌ی شهر ایلام است. در ایام ماه محرم اکثر مداحان از جمله مرحوم میر حسین اسلامی در این تکیه نوحه خوانی می کرد.
3.2. تکیه‌ی شوهانی : این مکان مذهبی به نام ططر شوهانی معروف بوده و در محدوده‌ی میدان انقلاب شهر ایلام پا برجا بوده است.
4.2 . تکیه‌ی مرحومه طاووس اسلامی : مرحومه طاووس اسلامی در ایام عاشورای حسینی مجلس عزا برگزار می‌کرد و منزل خود را سیاه پوش می‌نمود. محل اين مكان مذهبي در محدوده ي باغ معروف به باغ اسلامي دربخش مركزي شهر ايلام بوده است.
5.2. تکیه‌ی نوروز آباد : این تکیه در محله‌ی نوروز آباد که از محلات قدیمی شهر ایلام بوده واقع شده است. این مکان مذهبی چندین با بازسازی ومرمت شده است.
6.2. تکیه‌ی شاد آباد : تکیه‌ی شاد آباد شهر ایلام از جمله قدیم‌ترین تکایای استان ایلام است که در محله‌ی معروف به شاد آباد بنا گردیده وچند بار بازسازی وتجدید بنا شده است. بنای اولیه‌ی این مکان مذهبی به دوره‌ی شکل گیری شهرایلام باز می‌گردد.
7.2 . تکیه‌ی علویه فاطمه‌ی جهرمی : این تکیه از بنا های مذهبی شهر مهران است که به وسیله‌ی مرحومه علویه فاطمه‌ی جهرمی و همسرش مرحوم سید هاشم موسوی جهرمی ساخته شده است. البته، بانی تکیه ، نابینا بوده و پس از فوت ،در جوار امام زاده سید حس (ع) دفن شده است.
از دیگر تکایای شهر ایلام می توان به تکایای : سید قاسم حائری، شریف نیا و تکیه‌ی ابوالفضل اشاره نمود.