مراسم شب يلدا (شب چله) آئيني ايراني است.

عنصرایرانی در طول دوران مختلف تاریخی، با تفکر وتدبر واندیشه ی خود توانسته است در تحولات علمي وفرهنگی جامعه صاحب نقش باشد. بهره گیری ایرانیان از علم نجوم ومحاسبات مختلف در رابطه با صور فلکی، آئین ها وجشن های مرتبط با فصول وتغییرات وتحولات در پدیده های منظم کیهانی با توجه به موقعیت ها وشرایط خاص مکانی، نشانه ی تفکر وتدبر عنصر ایرانی در تحولات علمی وفرهنگی است. اعیاد نوروز باستانی ،جشن مهرگان ، جشن وآئین های کشاورزی ،جشن سده، چهارشنبه سوري و شب يلدا و...نمونه های ارزشمندی از هنر وتمدن ایرانیان می باشد که در هر موقعیتی شادابی ، نشاط ،مهربانی ، وحدت وهمدلی را برای انسان ها به ارمغان آورده است.

جشن شب يلدا، جشن بزرگداشت علم است . جشن شب چله، جشن بزرگداشت علم در دوران باستان است. نياكان ما، در در بيش از هفتاد قرن پيش  پيش، به گاه‌شماري خورشيدي دست پيدا كردند وبا تفكر و تامل دريافتند كه اولين شب زمستان بلندترين شب سال است. یلدا- همان میلاد به معنای زایش- زاد روز یا تولد است که از آن زبان سامی وارد پارسی شده است. باید دانست که هنوز در بسیاری از نقاط ایران مخصوصاً در جنوب و جنوب خاوری برای نامیدن بلندترین شب سال، به جای شب یلدا از واژه شب چله استفاده می شود.

شب يلدا، درازترين شب سال و يكي از بزرگ‌ترین جشن‌های ايرانيان است. آن‌ها خورشيد را نماد نيكي می‌دانستند و در جشن‌هایشان آن را ستايش می‌کردند. در درازترين و تيره ترين شب سال، ستايش خورشيد نماد ديگري می‌یابد. مردمان سرزمين ايران با بيدار ماندن، طلوع خورشيد و سپيده دم را انتظار می‌کشند تا خود شاهد دميدن خورشيد باشند و آن را ستايش كنند. خوردن خوراکی‌ها و مراسم ديگر در اين شب بهانه‌ای است براي بيدار ماندن يكي از دلايل گرفتن جشن دراين شب زاده شدن ايزدمهر است.

يلدا یکی از کهن ترین جشن های ایران باستان است. اصطلاحاً به آن شب چله هم می گویند.   در ميان مردم گاهنگاري  چله بزرگ وچله كوچك نيز مورد توجه قرار مي گيرد.  چله بزرگ از روز یکم دی ماه ( (جشن خرم روز)، تا دهم بهمن ( جشن سده) به طول می انجامد و آن را چله بزرگ می نامند.  در اين مدت شدت سرما بیشتر است، چله کوچک نيز از دهم بهمن شروع مي شود و تا بیستم اسفند ادامه دارد. در محدوده ي زماني چله كوچك ، سرما به تدريج کاسته می‌شود

بهر حال یلدا از جمله آئین های ملی ایرانیان است که در موقعیت خاص زمانی ودر پایان آخرین روز ازفصل پاییز واولین روز از فصل زمستان برگزار می شود. در دوران كهن، شب مظهر تاريكي و تباهي و وحشت بوده و اغلب سعي می‌کردند كه شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پليدي و تباهي در آن راه نيابد. شب يلدا طولانی‌ترین شب‌ها است. يعني تسلط تاريكي بر زمين از تسلط نور خورشيد و روشنايي می‌کاهد. و چون فرداي اين شب روشنايي بر ظلمت غالب و روز طولاني می‌شود، ايرانيان تولد دوباره خورشيد را كه مظهر روشنايي است جشن می‌گیرند.

 آداب شب یلدا در طول زمان تغییر نكرده و ایرانیان در این شب، باقیمانده میوه‌هایی را كه انبار کرده‌اند و خشكبار و تنقلات می‌خورند و دور هم گرد می آیند . این مراسم تبدیل به شب نشینی فامیل وبستگان ورفع کدورات ها می شود که ازنیازهای زندگی اجتماعی در عصر حاضراست.

ازاين رو،ایرانیان از قدیم الایام در شب یلدا که درازترین و تاریک‌ترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر با همدلی  و وحدت به شادی می پردازند