جاده ها وايل راه هاي باستاني پشته‌های کبیرکوه در غرب ايران

مهم‌ترین مسیرهای ارتباطی در دامنه‌های این رشته‌کوه بیشتر از پشته‌ها می‌گذرند.

دلایلی که می‌توان این موضوع را تأیید کرد شرایط خاص جغرافیایی و موقعیت تاریخی این منطقه است که در قالب چند نکته به شرح زیر بیان شده است. این زمینه‌های عبارتنداز:

1.      بیشتر پشته‌های رشته عظیم کبیرکوه دارای آثار باستانی هستند؛

2.      آب و هوای پشته معتدل است و در مسیر وزش بادهای سرد موسمی نیست.

3.      پشته‌های محل تعلیف دام‌ها بوده اند «زمگه^[1] ← زمستان‌گاه»

4.      پشته‌ها نوعی حصار محافظتی تلقی می شده اند.

5.      بیشتر پشته‌ها سرچشمه رودها و چشمه‌ها هستند؛.

6.      پشته‌ها از نظر امنیتی برای ساکنانش مطمئن بوده اند.

7.      کوتاه‌ترین مسیر در این منطقه پشته‌ها بوده اند.

مولف کتاب جغرافیای نظامی پشتکوه می‌نویسد: «اکثر ساختمان‌ها در دو طرف کبیرکوه و در کنار رودخانه‌هایی که از پشته‌ها جاری است ساخته شده اند. مصالح ساختمانی آن هاخیلی محکم و قوی و دارای مقاومت زیاد می‌باشد؛ به طوری که اکنون نیز به سختی ممکن است آن‌ها را خراب نمود.»(رزم‌آرا، 1318: 66).

راه‌ها ‌ی کوهستانی کبیرکوه

در امتداد شمال شرقی- جنوب غربی کبیرکوه معمولاً دو مسیر ارتباطی وجود داشته است.

الف) جاده‌های وَرَه^[2]:؛ یعنی هموار که با فاصله محدودی از کبیرکوه در نواحی پست امتداد داشته است. این نوع راه‌ها دورتر، هموار، کم خطر و به آبادی‌ها وصل گردیده است.

ب) جاده‌های پشته^[3]: این راه‌ها در کوهپایه‌ها ایجاد شده و معمولاً کوتاه، پرخطر، ناهموار و استراتژیک بوده‌اند، آثار متعددی که امروزه در پشته‌ها دیده می‌شوند دلیلی بر امتداد راه‌ها در این مناطق بوده است.

استفاده از پشته‌ها موجب کوتاه‌تر شدن مسیرهای ارتباطی شده است. احتمالاً در زمانی که امنیت بر جامعه حاکم بوده است،از راه‌های ورّه یا درهّ‌ها و نواحی پست استفاده شده است. پدیده های جغرافیایی کبیرکوه با داشتن معابر بسیار زیبا و مصفای کوهستانی، پوشش جنگلی و به ویژه تنوع اقلیمی در فصول مختلف شرایط طبیعی کم نظیری را در این بخش از زاگرس فراهم نموده است. این موقعیت موجب شده از دوران باستان تا کنون در مسیر ارتباطی ساکنان شرقی فلات ایران یا سرزمین‌های غربی قرار گیرد. مبادلات تجاری و ارتباط فرهنگی بین اقوام و ملت‌ها در دوران پیش از اسلام و توسعه و گسترش بلاد اسلامی در قرون اولیه ی اسلامی از طریق این منطقه صورت پذیرفته است و بعد از اسلام راه‌ها و معابر این محدوده‌ی جغرافیایی، بیشترین نقش را در فرایند ارتباطی ایران و سرزمین عراق برای زیارت اماکن عتبات عالیات داشته است. البته، نقش غرب ایران در گسترش تجارت بین مردم بین النهرین جنوبی و منا طق کوهستانی فلات ایران ... جایگاه مهمی دارد (هول،1387: 13).