علی صالح (ع)،صالح آل علی
(شرح زندگانی)
                                                                                          دکتر حبیب اله محمودیان
چکیده         
بقعه‌ی متبرکه‌ی امامزاده علی صالح (ع) از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام امام چهارم شیعیان در بخش صالح آبا دایلام واقع شده وزیارتگاه اهالی استان وارادتمندان به آن حضرت در سایر نقاط کشور می‌باشد. ا و در عصر امامت حضرت امام رضا(ع) می‌زیسته ، لقب اوابو الصالح و کنیه‌اش ابوالحسن بوده است.
شیخ عباس قمی در منتهی الامال می‌نویسد : ...علی الصالح ابن عبید الله الاعرج کنیه‌اش ابوالحسن ومردی کریم وبا ورع وفاضل وپرهیزکار وازهد آل ابوطالب بود واووزوجه اش ام سلمه دخترعبدالله بن الحسین الاصغر راکه دختر عمویش باشد الزوج الصالح می‌خوانند...حضرت امام رضا (ع)فرمود...بدانکه علی بن عبیدالله وزن اوو فرزندان او از اهل بهشت باشند...  در سال‌های اخیر تلاش‌های علمی گسترده‌ای در زمینه‌ی شناخت ومعرفی تمدن و فرهنگ استان صورت پذیرفته است. اماعلیرغم این فعالیت‌ها در مورد بررسی ،شناخت ومعرفی آثار اسلامی موجود  در استان خصوصاً بقاع متبرکه اسلامی حرکت چشمگیری دیده نشده است. لذا ضرورت دارد پژوهشگران و محققین حوزه و دانشگاه در راستای روشن نمودن رویدادها و حوادث تاریخی قرون اولیه‌ی اسلامی خصوصاً بقاع متبرکه‌ی استان وشخصیت های مذهبی  مدفون در این مکان هااهتمام بیشتری مبذول دارند. یکی از این شخصیت‌ها امامزاده علی صالح (ع) از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام است که در گوشه و کنار استان، مردم مسلمان در ذکر احوالات و کرامات ارزشمند او سخن‌ها بر زبان جاری می‌کنند . درسال های اخیر  بنای جدیدی بر روی بقعه‌ی مطهرش ایجاد شده و سالانه هزاران زائر مشتاق از اطراف واکناف کشور ونیز زائرانی از کشور عراق که عازم زیارت امام هشتم (ع) در خراسان ودیگر اماکن اسلامی در کشورمان هستند را پذیرامی باشد.  لذا ضرورت دارد تادر زمینه‌ی شناخت و معرفی این شخصیت  بزرگ اسلامی،وسایر بقاع متبرکه استان و دیگرشخصیت های اسلامی  مدفون در این مکان‌ها  تلاش‌های علمی قابل قبولی صورت پذیرد. هدف از تدوین وارائه ی این نوشتار حرکتی هدفمند در این راستا خواهد بود.
واژگان کلیدی:  علی صالح (ع) ،صالح آبا د، هیژدانه،  علم الانساب، عبیدالله الاعرج.
مقدمه : امامزاده علی صالح (ع) ابن عبید الله الاعرج ابن الحسین الاصغر ابن امام زین العابدین(ع)  از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام است که مرقد مطهرش در شهر صالح آباد ،مرکز بخش صالح آباد از توابع شهرستان مرزی مهران وبر سر را ه ارتباطی ایلام به عتبات عالیات واقع شده است. این امامزاده ای جلیل القدر ، صالح آل علی ، امامزاده علی صالح (ع) مستجاب الدعوه بوده‌اند  . بقعه‌ی متبرکه و مطهرش در استان ایلام سالانه پذیرای هزاران زائر شیفته‌ی خاندان عصمت و طهارت از اطراف و اکناف  کشور اسلامیمان می‌باشد .  اهالی استان در ذکر کرامات ارزشمند این شخصیت اسلامی سخن‌ها بر زبان جاری می‌کنند . بنابراین ضرورت دارد تادر زمینه‌ی شناخت و معرفی این شخصیت  بزرگ اسلامی،وسایر بقاع متبرکه استان و دیگرشخصیت های اسلامی مدفون در این مکان‌ها  تلاش‌های علمی قابل قبولی صورت پذیرد. ارائه‌ی این نوشتار در راستای اهداف فوق بوده است. انشاء الله این تلاش بابی در جهت انجام تحقیقات گسترده‌ی پژوهشگران  واندیشمندان باشد.
موقیت شهرستان مهران
شهرستان مهران در مرز غربی ایران با کشور عراق واقع شده و به دلیل نزدیکی به شهرهای مقدس عراق و عتبات عالیات از قرون اولیه اسلامی تا کنون مرز تردد زائران و مریدان ائمه  علیهما السلام بوده است. عشق به حضرت امام رضا(ع) و حضرت معصومه سلام الله علی‌ها، شیعیان عراق را از راه‌های دور و نزدیک و تحمل سختی‌ها به سمت قم و خراسان کشانده است. از سوی دیگر مهم‌ترین آرزوی دیرینه‌ی ایرانیان زیارت مرقد مطهر ائمه(ع) در کشور عراق و در شهرهای کربلا، نجف، سامرا و کاظمین بوده است. بنابراین زائران مشتاق برای تحقق این آرمان از هر موقعیت و شرایطی استفاده نموده‌اند.
آمد و رفت مسافران و زائران این کشور از جهات مختلف دارای اهمیت می‌باشد. خصوصاً نقش بسیار مهم پیوند بین ملت‌های ایران و عراق بوده است. این نزدیکی و پیوند شرایط مناسب و مطلوبی را برای همزیستی مسالمت آمیز بین دو کشور فراهم نموده است. هر چند در مقاطع زمانی مختلف با دسایس بیگانگان و عوامل استکبار به روابط بین دو کشور و ملت مسلمان منطقه لطمه وارد شده است.
بنابراین مرز مشترک بین دو کشور مسلمان و انگیزه‌ی بسیار قوی مشتاقان به زیارت ائمه به عنوان مشترکات دینی ساکنان دو سوی مرز می‌تواند اثرات فرهنگی بسیار مطلوبی برای مردم دو کشور داشته باشد که مطمئناً این مرز می‌تواند مرز پیوند مستحکم بین دو ملت مسلمان ایران و عراق و تحکیم روابط دو کشور برای پیشرفت و توسعه قلمداد شود.
راه باستانی مسیر جاده فعلی ایلام با گلان و مهران این خط مواصلاتی، از جمله مسیرهای مواصلاتی فلات مرکزی با بخش مرکزی بین النهرین بوده است. «محمودیان، 1377» شرایط جغرافیایی، منابع آب، وجود آثار متعدد و نزدیکی راه به سمت به دره و زرباطیه عراق می‌تواند از دلایل وجود این راه باستانی باشد. خانم فریا استارک در سفرنامه خود نیز به این راه قدیمی اشاره نموده است و از شهر بغداد، از طریق شهرهای شرقی عراق به شهر مهران آمده و از مهران به دیگر نواحی محدوده استان ایلام مسافرت نموده است.(فریا استارک، 1364). آقای استین در مورد راه‌های غرب ایران اطلاعات مناسبی ارائه داده است ، وی در سفر خود پس از دزفول ، لرستان غربی و شمالی را مورد بازدید قرار داده است و به راه‌های منطقه اشاره نموده است (واندنبرگ ، 1368)
در قرون متأخر والیان حاکم بر ایلام و لرستان همراه مردم کوچ نشین در فصل زمستان،  ییلاق «منطقه ایلام» را به سمت گرمسیر یعنی حاشیه‌ی رودخانه‌ی کنجان چم «گلان، امیرآباد، مهران، به دره عراق» ترک می‌کرد. طوایف کوچ نشین آن زمان بر پیرامونی قلعه‌ی محل استقرار والی ،چادرهای خود را بر پا می‌نمودند. انتهای مسیر کوچ مردم تا شهر به دره عراق ادامه می‌یافت. دو تپه‌ی باستانی به نام‌های باکسایا و بادریا در این شهر مرزی عراق از دوران باستان برجای مانده که  درسال 1310 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است «میراث فرهنگی ایلام». در این مسیر علاوه بر آثار متعدد باستانی چند بنای بین راهی از جمله قلعه‌ی والی تنگ نیاز، قلعه و کاروانسرای قالوه، قلعه والی گلان و... واقع شده که از مهم‌ترین بناهای دوره‌ی اسلامی در این مسیر می‌باشند.( محمودیان،قلعه‌ها ...)
بقعه‌ی امامزاده علی صالح ،  در مسیر زائران عتبات عالیات
شکی نیست ارتباطات و سیر و سفر نقش عمده‌ای در گسترش فرهنگ و دانش مردم مناطق مختلف ایفا می‌کند. مراکز جمعیتی که در مسیر کاروان‌ها و مسافران و رهگذران قرار دارند، تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی آنان قرار می‌گیرند. این مساله را می‌توان در بیشتر مکان‌ها و شهرهای مسیر کاروان‌ها ،سیاحان وجهانگردان ملاحظه نمود. لذا مردم استان ایلام که از قدیم الایام در مسیرهای ارتباطی زائران عتبات عالیات و مرقد مطهر امام رضا(ع) قرار داشته‌اند، تحت تأثیر فرهنگ متعالی  اسلامی زائران مسلمان قرار داشته‌اند. وقتی زائران با عشق و انگیزه و رعایت اصول و معیارهای ارزشی و الگوهای قابل قبول رفتارهای ارزشمند اجتماعی از نواحی مختلف به سمت عتبات عالیات مسافرت می‌نمایند و یا زائران آن سوی مرز که به سوی مشهد مقدس و زیارت مرقد مطهر حضرت امام رضا(ع) سفر می‌کنند را در نظر بگیریم، ملاحظه خواهیم کرد که تلاش دارند تا نمونه و الگوی مطلوبی از مسلمانان شیعه باشند. بنابراین این فرهنگ به تدریج در جامعه‌ی مسیر ارتباطی زائران تأثیر خود را خواهد گذاشت.
فرهنگ عاشورایی شیعیان و گسترش مراکز علمی
عاشورا و عشق و انگیزه به این فرهنگ، بسیاری علاقه مندان و طالبان را به شهرهای مقدس اسلامی در ایران و عراق کشانده تا در جوار بقاع مطهر و متبرک بزرگان دین به کسب علم و معرفت و بهره گیری از دانش علما، فضلا و دانشمندان اسلامی بپردازند. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد این سیر و حرکت موجب شده تا مراکز بزرگ تعلیم و تربیت اسلامی در این شهرها ایجاد شود. حوزه‌های علمیه در شهرهای نجف و کربلا، قم و مشهد، بغداد و نیشابور و ده‌ها مراکز دیگر از مهم‌ترین مراکز علمی اسلامی بوده که بزرگ‌ترین خدمت را به اشاعه و ترویج و تبلیغ دین اسلام نموده و موجب شده تا دین اسلام پویایی خود را حفظ نماید.
از جهتی دیگر این مراکز توانسته اند مشتاقان به علم و تحقیق را جذب نموده و تحرک و تحول و شکوفایی را در عرصه‌ی علم و دانش ایجاد نمایند. اسناد تاریخی نشان می‌دهد مسلمانان در قرون اولیه اسلامی با ایجاد دارالترجمه‌ها، دارالعلم ها، بیت الحکمه ها و صدها مرکز علمی و پژوهشی توانستند بزرگ‌ترین حرکت و جهش را در توسعه و احیای علوم جهان باستان داشته باشند (غنیمه،1364: 90 ) و می‌توان گفت رنسانس اسلامی عامل احیاء و توسعه‌ی علوم در جهان آن روز بوده است. منابع مکتوب اسلامی در علوم مختلف که از دانشمندان برجای مانده، امروزه از مهم‌ترین منابع آموزشی و پژوهشی مراکز علمی جهان محسوب می‌گردد.
نسب شناسی خاندان علی صالح (ع)
امامزاده علی صالح (ع) ابن عبید الله الاعرج ابن الحسین الاصغر ابن امام زین العابدین(ع)  از نوادگان امام زین العابدین علیه السلام است . بر این اساس حضرت حسین اصغر (ع) فرزند امام زین العابدین (ع) امام چهارم شیعیان بوده است . کنیه ایشان «ابی عبدالله» و نام مادر او ساعده نام داشته است. وی مستجاب الدعوه بوده است. امام جعفر صادق علیه السلام در مورد مقام ومنزلت حضرت حسین اصغر فرموده است: «عمی الحسین من الذین یمشون علی الارض هونا و اذا مخاطبهم الجاهلون قالو اسلاماً» ( المجدی، : 197 ) شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الامال می‌نویسد: ... از احمد بن عیسی از پدرش نقل می‌کند که گفت: می‌دیدم حسین بن علی را که دعا می‌کرد.من با خود می‌گفتم که دست  خود را ازدعا  پائین نمی‌آورد تا مستجاب شود. دعای او در تمامی خلق. ( قمی،1331، جلد دوم : 47 ) و روایت است، که هیچکس از وی نسبت به خدا خائف تر نبود و آن چنان آثار خوف از خدا در وجودش مشاهده می‌شد که گویا او را به آتش افکنده‌اند و باز بیرونش آورده‌اند. وفات حسین اصغر (ع) در سال 157 ه ق ودر سن 64 سالگی اتفاق افتاده ودر قبرستان بقیع دفن گردیده است.
عبیدالله الاعرج : عبیدالله اعرج فرزند حسین اصغر بن امام زین العابدین (ع) است کنیه وی ابوعلی، مادرشم خالد دختر حمزه بن مصعب بن زبیر می‌باشد. 
امامزاده سید علی صالح (ع)
علی صالح، مسمی به «علی الخیر»، کنیه او ابوالحسن و لقب او الصالح فرزند «عبیدالله الاعرج الاول» فرزند «الحسین الاصغر» فرزند امام علی بن الحسین بن علی ابی طالب (ع) می‌باشد. ( الروض المعطارفی تشجیر تحفه الازها،: 118)
آیت الله العظمی مرعشی نجفی که امامزاده علی صالح (ع) را از اصحاب خاص امام صادق(ع) دانسته‌اند و اشارات کتب معتبر او را از یاران و اختصاص یافت‌گان امام موسی بن جعفر (ع) و امام رضا (ع) ذکر کرده‌اند، بدست می‌آید که علی صالح (ع) دارای عمر طولانی بوده و محضر سه تن از ائمه هدی (ع) را درک نموده‌اند.
شهید ثالث قاضی نورالله شوشتری در کتاب «مجالس المؤمنین» در بیان احوال علی صالح چنین آورده است: « ... ابوالحسن علی بن عبیدالله سخت بزرگ وعظیم القدر بود و ریاست عراق بدوتعلق داشت. ( قمی،1331، جلد دوم : 50 ) کنیت او «ابوالحسن» است و مستجاب الدعوه بوده است.  از سلیمان بن جعفر نقل است که: «علی بن عبیدالله» در آغاز امر به من گفت که می‌خواهم در خدمت حضرت امام رضا (ع) فایز شوم و بر وی سلام فرستم، گفتم چه تو را باز می‌دارد، گفت: عظمت و هیبت آن حضرت چون روزی چند بر آمد حضرت امام رضا (ع) را بیماری روی داد و مردم به عیادت آن حضرت مبادرت نمودند پس من با «علی بن عبیدالله» ملاقات نمودم و او را گفتم که الان وقت آن است که به حضور مبارکش مشرف شوی.
چون به خدمت آن حضرت رسید امام (ع) او را دید، اورا مکرم ومعظم داشت و علی الصالح نیک شادان شد و بعد از آن «علی بن عبیدالله» و بیمار شدند، پس حضرت امام رضا (ع) او را عیادت نمودند و من در خدمت ایشان بودم و آن حضرت آن قدر نشستند که هرکه درون خانه بود بیرون آمد و چون حضرت بیرون رفت من نیز در خدمت او بیرون آمدم. خبر داد مرا کنیز من که در خانه «علی بن عبیدالله» بودم که «ام سلمه» زن «علی بن عبیدالله» از پس پرده به حضرت امام رضا (ع) می‌نگریست و چون آن حضرت بیرون رفت او از پرده بیرون آمد و روی خود را بر موضوع جلوس آن حضرت نهاد. آن را می‌بوسید و دست بر آنجا کشیده بروی خود مالید: سلیمان گوید که بعد از آن روزی نزد «علی بن عبیدالله» رفتم و او نیز مرا خبر از آنچه «ام سلمه» در تعظیم مکان آن حضرت از روی اخلاص به جا آورده بود، پس من صورت را به خدمت حضرت امام رضا (ع) عرض نمودم و فرمود: ای سلیمان «بدانکه علی بن عبیدالله و زن او و فرزند او از اهل بهشت باشند» ای سلیمان بدانکه اولاد علی و فاطمه هرگاه خدای تعالی این امر را یعنی معرفت ائمه اهل بیت را به ایشان روزی فرماید ایشان چون دیگر مردم نخواهند بود.» ( قمی،1331، جلد دوم : 50 ) علامه سید جعفر الاعرجی پشتکوهی در کتاب مناهل الضرب فی انساب العرب نیز به این رویداد اشاره داشته است.( سید جعفر الاعرجی پشتکوهی،1377 : 507 ) در این کتاب به فرزندان ونوادگان اواشاره شده است. علامه سید جعفر از اساتید حوزه‌های علمیه عراق وصاحب کتاب‌های متعددی است .در کتاب : التاریخ والمورخون العراقیون فی العصر العثمانی برخی ازآثار او را ذکر نموده است.(عمادعبدالسلام رووف ،1983 : 263) علامه اعرجی استاد، استاد مرحوم آیه الله العظمی مرعشی و نیز استاد پدر آن مرحوم است. نسب وی به امام زین العابدین علیه السلام می‌رسد. این سید جلیل القدر و نسابه پشتکوه در دوران حکومت والیان ابوقداره در عصر قاجار زیسته، بیش از شصت کتاب تألیف نموده، کتاب‌های نسب شناسی وی به دو قسمت تقسیم می‌شوند: برخی از آن‌ها در خصوص خاندان خود تدوین نموده مانند: اصراط الاتلج فی انساب بنی الاعرج، و الحدیقه البهیه فی نسب الأعرجیه و... و برخی دیگر در انساب دیگران مانند: البحر الزخار فی انساب آل قاجار. وی در روستای ماسبذان از روستاهای پشتکوه متولد و در سال 1332 هجری قمری در گذشته است.
بررسی آثار و تألیفات علامه سید جعفر نشان می‌دهد که این عالم بزرگ و فرهیخته به این شاخه از علوم اهمیت زیادی داده است به طوری که بخش عمده‌ای از آثار او در باب علم انساب است. سید مهدی رجایی در مقدمه کتاب مناهل الضرب، فی انساب العرب تألیف علامه سید جعفر اسامی آثار او را آورده است. در این مبحث از مجموع 63 اثر علامه بیش از 17 اثر به نسب و نسب شناسی اختصاص یافته است. بخشی از این آثار حاصل مطالعات و تحقیقات علامه در ایران بوده است. او در عصر قاجار به مناطق لرستان، اصفهان، کرمانشاه، قم تهران و سیروان مسافرت نموده تا اطلاعات لازم در این زمینه به دست آورد. علامه سید جعفر در سیروان(سراب کلان فعلی) در شهرستان شیروان چرداول مقبره سید جعفر بن یحیی الفاتکی را زیارت نموده است. (سید جعفر الاعرجی، 1377 )

نوادگان امام زاده علی صالح (ع)
علی صالح سیدی جلیل القدر و عظیم الشأن «فاضل، کامل و بسیار متقی و پرهیزگار بود و از بزرگان عراق شمرده می‌شد. و مانند جد بزرگوارش امام زین العابدین (ع) عابد و زاهد و مستجاب الدعوه بود. ( قمی،1331، جلد دوم : 49 ) در برخی منابع به نوادگان او اشاره شده است. سید احمد الحسینی الناصری در کتاب مصفی المقال فی نسب آل الاعرجی الامثال شجره طیبه امام زین العبدین (ع) را به تفصیل بیان داشته ودر فصل مربوط به خط علی صالح (ع) نوادگان آن حضرت را چنین بر شمرده است:
السید تاج الدین جعفر بن جلال الدین حسین بن الحاج بختیار بن سعد الدین بن علی بن مرتضی بن سعد بن ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بن محمد بن الحسین العسکری بن ابی الحسن علی، ابن ابراهیم ابن علی الصالح بن عبید الله الاعرج». به راین اساس مطابق این سند حاج بختیار از نوادگان امام زاده علی صالح می‌باشد. ( سید جعفر الاعرجی، 1377: 511)
سید احمد الحسینی الناصری مؤلف کتاب: مصفی المقال فی نسب آل الاعرجی الامثال در این مورد از قول سید جعفر الاعرجی شجره حاج بختیار را چنین ترسیم نموده است.
خط علی الصالح:
ابراهیم- الحسین العسکری- محمد ابراهیم- محمد- ابراهیم- سعد- مرتضی- علی- سعد الدین- الحاج بختیار- جلال الدین- حسین- تاج الدین جعفر.  «مصفی المقال...، سید احمد الناصری». ( سید احمد الحسینی الناصری، نجف اشرف1983 : 68 و 69.)
در ذیل این شجره نامه به نقل از سید جعفر الاعرجی آمده است: «قال السید جعفر الاعرجی فی کتابه الاساس فی النساب الحاج بختیار الذی بنی مشهد عیسی موتم الاشبال ولده میر محمد خان و دفن آباه حوله بوصیه منه کما ذکرناه فی ذیل احمد السکین» (سید احمد حسین ناصری،1983 : 69)
بر اساس این شجره نامه نیز می‌توان حاج بختیار را از سادات الاعرجی دانست.
این مطلب نکته دیگری را در مورد بقعه سید عیسی موتم الاشبال نیز روشن  می‌کند. هرچند بعد از نام«عیسی موتم الاشبال» ولده میر محمد خان آمده است که به نظر می‌رسد ارتباط مفهومی بین این دو واژه وجود ندارد، چرا که عیسی موتم الاشبال بن الفقیه زید شهید ابن امام زین العابدین(ع) می‌باشد، نمی‌تواند هم خوانی داشته باشد. لذا بررسی سایر منابع چون کتاب اساس فی انساب علامه و سایر منابع و مراجع برای روشن شدن مطلب ضروری است.
خلاصه
امامزاده علی صالح (ع) ابن عبید الله الاعرج ابن الحسین الاصغر ابن امام زین العابدین علیه السلام است . بر این اساس حضرت حسین اصغر (ع) فرزند امام زین العابدین (ع) امام چهارم شیعیان بوده است . کنیه ایشان «ابی عبدالله» و نام مادر او ساعده نام داشته است. وی مستجاب الدعوه بوده است. بقعه‌ی متبرکه‌ی امامزاده علی صالح (ع) در بخش صالح
 آبا دایلام واقع شده وزیارتگاه اهالی استان وارادتمندان به آن حضرت در سایر نقاط کشور می‌باشد. آیت الله العظمی مرعشی نجفی که امامزاده علی صالح (ع) را از اصحاب خاص امام صادق(ع) دانسته‌اند و اشارات کتب معتبر او را از یاران و اختصاص یافت‌گان امام موسی بن جعفر (ع) و امام رضا (ع) ذکر کرده‌اند، بدست می‌آید که علی صالح (ع) دارای عمر طولانی بوده و محضر سه تن از ائمه هدی (ع) را درک نموده‌اند. سید احمد الحسینی الناصری در کتاب مصفی المقال فی نسب آل الاعرجی الامثال شجره طیبه امام زین العبدین (ع) را به تفصیل بیان داشته ودر فصل مربوط به خط علی صالح (ع) نوادگان آن حضرت را چنین بر شمرده است:
السید تاج الدین جعفر بن جلال الدین حسین بن الحاج بختیار بن سعد الدین بن علی بن مرتضی بن سعد بن ابراهیم بن محمد بن ابراهیم بن محمد بن الحسین العسکری بن ابی الحسن علی، ابن ابراهیم ابن علی الصالح بن عبید الله الاعرج». به راین اساس مطابق این سند حاج بختیار از نوادگان امام زاده علی صالح می‌باشد. ( سید جعفر الاعرجی، 1377 : 511)
پیشنهاد می‌گردد:
1- سازمان‌های فرهنگی استان در رابطه با تاریخ تحولات دوران اسلامی در محدوده‌ی استان وانجام طرح‌های تحقیقاتی در این مورد اهتمام بیشتری مبذول دارند.
2- آثار تاریخی وتمدنی محدوده‌ی حرم امام زاده علی صالح چون تپه‌های باستانی چگا مشهدی وتپه پاسگاه از کاربری‌های فعلی آزاد شده وبه عنوان مجموعه‌ی تاریخی در جوار بقعه مطهر مورد حفاظت قرار گیرد.